کم رویی، علل پیدایش و راه های درمان آن

تعریف کمرویی

به دستپاچه شدن در مقابل افراد و احساس ناراحتی کردن در حضور دیگران کمرویی گفته می‌شود. برخلاف درو‌نگرایان که در اوقات تنهایی خود انرژی می‌گیرند، اغلب آدم‌های خجالتی از ته دل می‌خواهند با دیگران رابطه برقرار کنند، ولی نمی‌دانند چطور باید این کار را انجام دهند یا اینکه نمی‌توانند اضطراب اجتماعی ناشی از برخورد دیگران را تحمل کنند.

این افراد ممکن است در محیط‌های اجتماعی، راحت و دارای اعتماد‌به‌نفس به‌ نظر بیایند، ولی اغلب مشغول مکالمه‌ای درونی و منفی هستند و احساس خوب‌ نبودن و ناامنی می‌کنند و از خود می‌پرسند چطور توسط دیگران دیده یا قضاوت می‌شوند. چه خجالتی‌بودن پنهان باشد چه آشکار، باعث آسیب به کسانی می‌شود که آن را تجربه می‌کنند.

خجالتی‌ها دچار مشکلات اجتماعی می‌شوند، مثل دشواری در ملاقات با آدم‌ها و یافتن دوست‌های جدید که می‌تواند منجر به انزوا، تنهایی و افسردگی شود.

آنها وقتی که آشکارا مضطرب هستند، کم‌حرفی‌شان ممکن است باعث شود سایرین فکر کنند که آدم‌هایی مغرور و پر‌افاده‌ای هستند یا علاقه‌ای به صحبت ندارند.

آدم‌های خجالتی دائما حواس‌شان به ظاهر و رفتارشان است و به شدت مراقب حرکات خود هستند.

آدم‌های خجالتی بین ترس از نامرئی بودن و دیده‌نشدن یا دیده‌شدن و بی‌ارزش بودن گیر افتاده‌اند.4
 

خانواده و فرزندان کم رو

محیط خانواده و تجارب اولیه کودک به خصوص در سنین پیش دبستانی و سال های آغازین مدرسه، اصلی ترین نقش را در شکل گیری شخصیت کودک دارد. در این دوران الگوهای رفتاری بزرگ سال، برنامه های تلویزیونی، نحوه و میزان ارتباطات عاطفی، کلامی و اجتماعی خردسالان با والدین و بزرگ سالان خانواده، بیش ترین تاثیر را در رشد مطلوب اجتماعی و یا پدیدایی اضطراب و کم رویی کودکان می تواند داشته باشد.

زمانی که الگوهای بزرگ سال (مثل والدین) خودشان عموما مضطرب بوده و از مهارت برقراری روابط عاطفی - اجتماعی مطلوب و خوشایند با دیگران، به ویژه با فرزندان خود بی بهره اند، طبیعی است که فرزندان این خانواده نیز بیاموزند که کم رو باشند. به همین دلیل بعضی از روان شناسان مثل واتسون (پرخذ.جچژژرذ) کم رویی کودکان را در نتیجه یادگیری و تقویت آن در خانه و مدرسه می دانند.

کمال جویی و آرمان گرایی فوق العاده والدین و انتظارات نامعقول آنان از فرزندان در شرایط گوناگون و وادار کردن آن ها به رفتارهای کلیشه ای و عکس العمل های تصنعی در موقعیت های مختلف اجتماعی، سخت گیری بیش از حد بر کودکان و نوجوانان و داشتن توقعات زیاد، رفتار خصمانه و عصبی با ایشان، تهدیدها و تنبیه ها، تحقیرها و تحدیدهای ناروا و حمایت های افراطی و غیر ضروری از فرزندان، از اصلی ترین زمینه های رشد عیوب اجتماعی کودک و بروز کم رویی به شمار می آیند.

برای مثال، اگر والدین با حمایت افراطی از کودک خود در سنین قبل از دبستان، مانع مواجه شدن او با سختی ها و ناخوشی ها شوند، طبیعی است وقتی این کودک وارد مدرسه می شود و مشاهده می کند که دیگر از حمایت های افراطی والدین خبری نیست و رفتار بچه ها و هم سالان او با رفتار والدین متفاوت است، دچار نگرانی شده و به خاطر نداشتن قدرت سازگاری، از آن ها کناره گرفته و گریزان می شود. بنابراین، باید دانست که حمایت افراطی از کودکان، زمینه ساز بسیاری از ناهنجاری های رفتاری و اجتماعی است و باید تعدیل شود.5
 

علل کمرویی چیست؟

کمرویی تحت تاثیر ابعاد فردی، اجتماعی و خانوادگی است و می‌تواند ساختار شخصیتی فرد را از سنین کودکی تا کهنسالی تحت تاثیر قرار دهد:
 

1- علل تربیتی

مراقبت های شدید والدین از فرزند، ترس فرزند از تنبیه و سرزنش والدین، محرومیت فرزند از محبت والدین، عدم دریافت استقلال در نوجوانی از والدین، توقع والدین از فرزند برای اطاعت و تسلیمِ همیشگی.
 

2- علل روانی

 استرس محیطی و عدم احساس امنیت، تحقیر شدن‌های مداوم در برابر جمع، غم و اندوه شدید و همیشگی، عدم موفقیت در تحصیل
 

3- علل اجتماعی

 فقدان مهارت‌های اجتماعی، مهاجرت، فقر، طلاق والدین
 

4- علل فیزیولوژیک

 عوامل ژنتیکی، نقص عضو، عدم رضایت فرد از چهره یا اندام خود، اختلال در عملکرد غدد فوق کلیوی، اختلال در تکلم.2
 

نشانه‌های فرد خجالتی

فرد کمرو مجموعه ای از نشانه‌های جسمی و روانی را نشان می‌دهد:
 

نشانه‌های جسمی 

1- احساس گرفتگی در گلو، قلب، و خالی بودن شکم

2- دشواری در گفتار، لکنت زبان، تغییر تن صدا

3- انقباضات عضلانی و اسپاسم 

4- کند شدن حواس و کاهش سطح هوشیاریِ کودک 

5- سرخ شدن و یا رنگ پریدگی در صورت، عدم ترشح بزاق و خشکی رگ‌ها، تعرق شدید در کف دست ها 
 

نشانه‌های روانی 

1- عدم مشارکت فرد در فعالیت‌های گروهی و اجتماعی

2- عدم ارتباط پایدار و مناسب با همسالان

3- اجتناب از برقراری تماس چشمی با افراد

4- مخفی کردن خود از نگاه دیگران

5- بریده بریده و کوتاه حرف زدن

5- بازی کردن با انگشتان دست و غرق شدن در افکار

6- عدم اعتماد به نفس، وجود حس سرخوردگی، اضطراب و... 2
 

راههای مبارزه با کمرویی

اگر کسى تصمیم جدى داشته باشد،مى‏تواند با این مشکل مقابله کند و خود را درمان نماید و از حصار کم‏رویى رها شود و از توانمندى‏هایى که دارد بهره ببرد. در فرهنگ ملى و دینى ما ایرانیان، مانند سایر ملل، آداب و رسومى وجود دارد که اگر خوب رعایت شوند، فرایند اجتماعى شدن به آسانى تحقق پیدا مى‏ کند.

ازجمله این آداب، سلام کردن و احوال پرسى از دوستان و خویشاوندان است ، طبق این مورد افراد کمرویی که شما می فرمایید می تونن به با توجه به نکات ذیل کمی از مشکلات ارتباطیشون رو کاهش بدن و اضطراب اجتماعی خودشون را پایین بیارن :
 
1- در دادن سلام پیش قدم باشند.

2- بعد از سلام با جملات مرسوم، احوال‏پرسى کنند و اجازه بدهند افراد دیگر اول از اونها جدا بشوند نه ایشان از اونها .

3-  که در کارهاى اجتماعى ، در محیط خانه و ... در فعالیتهای دسته جمعى شرکت نموده و نقش فعالى رابپذیرند.

4- هنگام صحبت با دیگران یا در مقابل جمع به اعضاى بدن خود (دست، پا، نحوه صحبت و...) هیچ توجهى نکنند و توجه خود را بر مطلبى که مى‏گویید متمرکز نمایند.

5- قبلاً مطلبى را که مى‏خواهند در مقابل جمع بازگو کنید چندین بار در مقابل آینه تکرار کرده ، فرض کنند در مقابل جمع هستند.

6- سعى کنند بر آنچه مى‏خواهید بگویند تسلط کافى داشته باشند

7- اگر با شکست مواجه شدید، خود را نبازند و براى بار دیگر خود را آماده انجام آن کار نمایند.

8- قبل از این که در مقابل جمع قرار بگیرند به خود تلقین کنند که «مى‏توانم در مقابل جمع صحبت کنم».

9- زمانی که حالت اضطراب در ایشان ایجاد می شود سعى کنند همه ماهیچه‏هاى بدنشان را آرام و شل کنند.

10- براى شکستن جو حاکم بر جمع و آرامش در صحبت کردن سعى کنند داستان‏هاى کوچک، طنز، لطیفه‏هاى شیرین و مناسب را که افراد خبره در جلسات سخنرانى بیان مى‏کنند، در دفترچه ‏اى یادداشت کنند و در شرایط مقتضى از آنها استفاده نمایند.1
 

چگونه پرو باشیم ؟

باور این که راه مقابله با خجالت، در پرو بودن است، در اشتباه هستید. به دلیل این که پروگری باعث آزردن دیگران می‌شود و بیشتر به جای این که شما را دوست داشتی تر بکند. دیگران از شما دور خواهند شد و شما تنهاتر از دورانی خواهید شد که در خجالت زده بودید. این اتفاقات، آثار پروگری منفی را برای ما بازگو می‌کنند. اما اگر این پروگری در جهت مثبت خودش رشد پیدا کند، مسلماً کلی اتفاقات خوب برای شما رقم خواهد خورد.

به عبارتی وقتی که پروی با ادبی باشید، حتماً می‌توانید به راحتی از حق خودتان دفاع کنید و در مجامع به بهترین شکل خودتان ظاهر شوید. همه شما را دوست خواهند داشت. با این کار شما می‌توانید به راحتی از منطقه امن ذهنی خودتان خارج شود و به وارد دنیایی شوید که مملوء خوبی‌ها و خوشی‌هاست.

البته این خوبی‌ها و خوشی‌ها مانند گنج‌هایی هستند که باید پیدا شوند و راهی که برای رسیده به این گنچ‌ها می‌پیمایید درس‌هایی هستند که از خود اصل ماجرا بیشتر می‌ارزند.3

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.honarehzendegi.com
3.www.mostafaee.com
4.www.vista.ir
5.www.hawzah.net